Dilimizin dilimləri - 3

Artıq qeyd etdiyimiz kimi, bizim dilimiz bütün sözləri ilə birlikdə, alınma və qeyri-alınma, bizim dilimizdi. Alınma sözlər dilimizdə alındığı dildə olduğundan fərqli tələffüz olunur (eşq sözündə olduğu kimi – biz onu boğazdan gələn “ayn” səsiylə tələffüz etmirik), fərqli işlədilir və fərqli mənalar kəsb edir (müttəhim Ərəbcə ittiham edən deməkdi, biz isə onu ittiham olunan mənasında işlədirik). Hətta bu, bütün sözlər üçün keçərli olmasa da alınma sözlər dilimizdə dönə-dönə işlədilməklə, yeni çalarlar qazanmaqla faktiki olaraq bizimkiləşir.

Error: "qonshuya umid olan, shamsiz qalar"

Eziz dostlar, bu gunlerde komputerim yene de "xestelenib". En yaxshi halda heftenin birinci gunu yazi yerleshdire bilecem.
Yeni yazi yerleshdirilene qeder siz sag, men salamat.  

Dilimizin dilimləri - 2

Dildəki müəyyən leksikonun dəyişdirilməsi uğrunda hərəkat isə, məhz bu faktı elə beləcə də dəyərləndirməkdən başlayır. Dilimizdə alınma sözlər var (fakt), bu heç də xoş deyil (dəyərləndirmə) və bunları təmizləmək lazımdı ( dəyərləndirməyə uyğun reaksiya). Bu cür yanaşmada dilimiz ifadəsi dilimizi bütövlükdə deyil, özünün bir komponenti ilə, türk-altay, mənşə komponenti ilə eyniləşdirir. Nəyə görə, dildəki müəyyən leksikonun dəyişdirilməsi uğrunda hərəkatın tərəfdarları belə edir? Ona görə ki, onlar dili yalnız və yalnız bir komponenti, mənşə (Türk-Altay dil ailəsi) və qrammatika (aqqlünativ dil, türk-Altay dil ailələrinin özəlliyi) dilimi ilə eyniləşdirir və burdan da məntiqi sonuca varır: bu komponentdən kənar sözlər alınmadı (tamamən doğru nəticə), alınma olduğuna görə yaddı (yanlış dəyərləndirmə) və dildən çıxarılmalıdı (yanlış dəyərləndirmədən gələn yanlış reaksiya).

Dilimizin dilimləri - 1

Bəziləriniz xatırlayar yəqin, bir vaxtlar gündəlikdə dilimizin adı haqqında yazmışdım. İndi də dilimizdə baş verən, daha doğrusu, bir çox tanış-dostun, yazarın fəaliyyətində görülən başqa bir axım haqqında yazmaq istəyirəm. Sözün düzü, bu axımı, cəhdi, necə adlandıracağımı bilmirəm. Məsələn, buna “dilin təmizlənməsi” demək olar və yəqin ki bəziləri elə belə də deyir: “dilin alınma sözlərdən təmizlənməsi”. Bəziləri bu axıma, ara-sıra rastlanan özəlliyə bir ad verməsə də yazılarında bu axımın içində üzdükləri bəlli olur. Məsələn, Niyazi Mehdi, sevdiyim düşüncə insanı, öz yazılarında bir qayda olaraq adda-budda yeni sözlər, neologizmlər işlədir və ya dilimizdə türk mənşəli, vulqar, ədəbsiz sayılan sözləri bu özəllikdən qurtarmağa və dilimizdəki uyğun ərəb-fars sözünün əvəzedicisi kimi aktivləşdirməyə çalışır. Onun “geydirmə” sözünü saxta sözünün əvəzləyicisi kimi işlətməsi buna örnək ola bilər.

Qığıltı

Göydən üç alma düşdü.


Ardınca üç kəlmə.

Arxasınca da üç nöqtə.

İnsanlar almaları yedilər,

Sözləri,

Gördülər və eşitdilər

Nöqtələri götürdülər.

Sözünü verən Tanrıya

Açıqca yazdılar.

Dedilər: “sağ ol nağıl üçün –

-Dalınca üç nöqtə -

İnanaq buna?”

Göydən üç damla düşdü...

Diriliş 2010

Bu gün bir çox kilisələrdə İsa Məsihin ölümdən dirilməsi qeyd edilir. Onun ölümdən dirilməsi xristianlar üçün özəl rola malikdi. Tarixi fakt olmasına xristianların inandığı diriliş bayramı İsa Məsih kimi bütün inanclıların ölümdən diriləcəyinə işarət edir. Bundan başqa diriliş İsa Məsihdə insanların çəkdiyi ağrı-acıların anlamca dəyişdiyini, yeni məna kəsb etdiyini anladır.

Bu bayramı qeyd edən hər kəsin bayramını təbrik edirəm.